..."/>
САЯХАТ

Соңғы шайқас

Теңіз мұзы ерігенде су бетінде қалып қояды. Солтүстік Канададағы Арктик шығанағы қауымдастығы маңындағы Нувукутактегі отбасылық лагерьде Шарлот Накитакуейк шәйнегіне су құйып жатыр.

Канада маңындағы Арктиканың мұзы жұқарып жатқандықтан, инуиттер (жергілікті этникалық топ өкілдері) көшпелі экспедициялар ұйымдастырып, жастарға өз салт-дәстүрлерін түсіндіріп, табиғатпен етене араласа отырып, тіршілік етуді үйретуде.

Анасы тіккен парканы киіп алған Эшли Хьюз өзінің оныншы туған күнін отбасы мен достарының ортасында Икпикиттуарьюк шығанағындағы жорықта өткізді. Эшли инуиттер арасында жыл сайын өтіп тұратын мұз үстіндегі балық аулау жарысына қатысады.

Көктемде жануарлар солтүстікке бет алып, күн ұясына батар шақта инуит балалары ересектермен бірге, канадалық Арктика бойымен апталап созылатын жорықтарға аттанады. Олар аң аулау дағдылары мен 5 мың жылдан бері атадан балаға мирас боп жеткен мәдени құндылықтарды үйренеді. Соңғы 30 жылда, Арктиканың теңіз экожүйесін сақтап тұрған мәңгі мұздықтың ең қалың бөлігінің өзі 95 пайызға арыған. Қариялар жұқарған мұздағы қауіпсіз бағытты бұрынғыдай дөп басып айта алмайды, жануарлардың қоныс аудару дағдысы да өзгерген. Сол себепті мұздың да, оның айналасында тіршілік кешкендердің де ертеңі бұлыңғыр болып тұр.

Итбалық аулау – инуит өмірінің ажырамас бөлігі. Итбалық­тың терісі сырт киімге айналады. Аң аулау мен азық табудың қыр-сырын үйрету климат өзгерісі жағдайында қауымдастық үшін аса маңызды.

Соңғы отыз жылда, Арктиканың теңіз экожүйесін сақтап тұрған мәңгі мұздықтың ең қалың бөлігінің өзі 95 пайызға арыған.

Инуит ақсақалы Taкунак Кававак мектеп көкке шыққанда балаларға баннок деп аталатын нан пісіру әдісін үйретуде. Сақылдаған сары аязда далада қалып қойған жағдайда қалай аман қалудың көне тәсілі әлі де өзінің өзектілігін жоғалтқан жоқ. Үлкендер көне дәстүрді кейінгі ұрпаққа, әсіресе аңшылық пен жорықтан алыс­тап қалған балаларға үйретуді өзіне міндет етіп отыр. Инуит қоғамы үшін азық-түлік тапшылығы туындаған мына заманда қолда бар дүниемен күн көруді үйрену аса маңызды болып отыр.

Атадан балаға мирас болып келе жатқан аңшылық өнерді кейінгі ұрпаққа үйрету аса маңызды саналады.

Үстінде: Өз отбасымен Арктика шалғайындағы лагерінде ақ қаз аулап жатқан 18 жасар Оуэн Вилли. Ол қатарға орта мектепті аяқтай сала қосылып, көктемді қаздардың қайтуын бақылаумен өткізеді.
Оң жақта: 36 жасар Дарси Энугу мен оның әйелі Сьюзан жыл сайын жұмыстан демалыс алып, балаларын итбалық аулау жорығына әкеледі. Сақиналы итбалықтың еті дәруменге бай, ал терісі сырт киімге айналады.
Астында: 30 жастағы Мари Накитарвик ешқашан аң аулап көрмеген. Бұл кәсіпті ол аңшыға тұрмысқа шыққаннан кейін үйренген. Көктем айларын олар енді балаларымен бірге ата-баба жерінде аң аулаумен өткізіп жүр.

Жорыққа шығудың ар жағында мұз өміршең болмаса да, инуиттердің салт-дәстүрі өміршең болса екен деген мақсат – соңғы шайқас жатыр.

Мұхит мұзының жарылуы Олаюк Накитарвик үшін үлкен сынақ болмақ. Ол отбасылық жорыққа арналған заттарға толы шанаға немересін отырғызып, сүйреп келеді. Өзінің ауырып жүргеніне қарамастан Накитарвиктің әйелі Марта табандылық танытып, Жердің тілін табуға арналған көкейге тоқыған тәжірибесін жас ұрпақпен бөлісу үшін жорыққа бірге ерді.

Мақала мен фото авторы: Акация Джонсон

Авторизация
*
*



Регистрация
*
*
*
Генерация пароля